Proizvodnja kukuruza

Na području grada Sombora najzastupljenija biljna vrsta je kukuruz koji zauzima od 40 – 50 % ukupno zasejanih površina.

Fotografija broj 1: Kukuruz kao najzastupljenija biljna vrsta na području grada Sombora kod poljoprivrednih preduzeća i zadruga

Proizvodnja merkantilnog kukuruza je najzastupljenija i pored velikih površina u proizvodnji kukuruza ostvaruju se značajni rezultati, iako oni u mnogome zavise od klimatskih uslova koji vladaju tokom godine (grafikon broj 1).

Grafikon broj 1: Višegodišnji prinosi merkantilnog kukuruza u periodu od 1986 do 2018 na području grada Sombora kod poljoprivrednih preduzeća i zadruga

Višegodišnji prinosi merkantilnog kukuruza u periodu od 1986 do 2018

Visoki prinosi merkantilnog kukuruza su posledica podizanja nivoa tehnologije  proizvodnje ove biljne vrste ali i promene hibrida. Krajem dvadesetog veka na području Sombora ali i na teritoriji Vojvodine dominirali su hibridi kukuruza duže vegetacije FAO grupe 600 i 700, dok je početkom dvadeset prvog veka došlo do dominacije hibrida iz FAO grupa 400 i 500. Takođe je bitno napomenuti da nije ni mali broj proizvođača koji seje hibride kukuruza još kraće vegetacije (fotografija broj 2). Značajan uticaj na povećanje prinosa merkantilnog kukuruza uticala su značajno veća ulaganja u đubrenje kao i zaštitu useva. Promena hibrida kukuruza izazvala je i promene u čuvanju to jest u žetvi merkantilnog kukuruza. Znatno je potisnut tradicionalni način berbe merkantilnog kukuruza u klipu kao i čuvanje i prirodno sušenje u čardacima i koševoma.

Fotografija broj 2: Različite FAO grupe kukuruza na području grada Sombora

Više od polovine površina merkantilnog kukuruza na području grada Sombora se danas kombajnira, to jest žanje u zrnu i nakon toga se suši i skladišti u silosu. Merkantilni kukuruz se najčešće proizvodi na našem području za zrno ali i za proizvodnju silaže za ishranu stoke kao i silaže za proizvodnju bio gasa. Za ovu proizvodnju postoje hibridi koji daju značajno bolje rezultate od hibrida koji su usmereni za proizvodnju zrna, ali do danas se to dovoljno ne koristi. Đubrenje merkantilnog kukuruza u poslednjih trideset godina kod značajnog broja proizvođača obavlja se na osnovu agrohemijske analize zemljišta (primena N-min metode). Naši proizvođači su sa cenom i kvalitetom konkurentni sa proizvođačima u zemljama iz okruženja kao i sa zemljama članicama Evropske unije. Prednost proizvođača merkantilnog kukuruza sa područja grada Sombora je u tome da se njihov proizvod direktno plasira u izvoz preko luka na Dunavu, i to u Bogojevu i Apatinu koji se nalaze u susednim opštinama. Na žalost na području grada Sombora ne postoji izgrađena luka na Dunavu, iako postoje realne mogućnosti i potrebe. Takođe, kanalska mreža se već dugo ne koristi za prevoz žitarica vodenim transportom. Deo merkantilnog kukuruza se izvozi i drumskim saobraćajem i to pre svega za Bosnu i Hercegovinu, Hrvatsku, Makedoniju, Crnu Goru i Albaniju. Potrebno je istaći da se merkantilni kukuruz izvozi i prodaje kao osušeno zrno a ne koristi se mogućnost dalje finalizacije zrna kukuruza koja je nekada postojala na proizvodnom području grada Sombora. Proizvodnju merkantilnog kukuruza potrebno je podići na još viši nivo naročito kod poljoprivrednih proizvođača sa manjim posedom gde oni mogu da postignu maksimalne prinose.

Ukupne površine pod merkantilnim kukuruzom na području grada Sombora treba smanjiti zbog pravilnijeg plodoreda i plodosmene kao i smanjenja šteta od kukuruzne zlatice. Pored primene novih prinosnih hibrida, potrebno je što veće površine merkantilnog kukuruza proizvoditi u navodnjavanju uz primenu adekvatnih agrotehničkih mera kao i  obezbediti visoku i stabilnu proizvodnju u redovnoj setvi. Klimatski i zemljišni uslovi na području grada Sombora omogućuju proizvodnju merkantilnog kukuruza u uslovima navodnjavanja kao i postrnog useva nakon žetve povrtarskog graška, ozime uljane repice, ozimog i jarog ječma i pšenice. Ovakvi usevi najčešće se koriste u proizvodnji silaže za stočnu hranu i proizvodnju biogasa, te se postižu prinosi od 30 – 40 tona silaže cele biljke, a nekada ti usevi u zavisnosti od klimatskih uslova mogu da se koriste i u zrnu. Zrno kukuruza može takođe da se silira i kao takvo se koristi za stočnu hranu pre svega u svinjarstvu dok se najčešće koriste usevi kukuruza iz redovnog roka setve (fotografija broj 3).

Fotografija broj 3: Parcela sa merkantilnim kukuruzom na području grada Sombora

Područje grada Sombora uvek je bilo značaja region proizvodnje semena hibridnog kukuruza, pre svega zbog povoljnih klimatskih i zemljišnih uslova kao i doradnih kapaciteta i tehnološkog znanja za ovu proizvodnju. Površine pod semenskim kukuruzom su znatno smanjene. S druge strane prinosi semenskog kukuruza su iz godine u godinu veći, te se ostvaruje stabilan prinos i prihod i to unapredjenjem tehnologije proizvodnje u sistemu za navodnjavanje (fotografija broj 4).

Fotografija broj 4: Proizvodnja semenskog kukuruza u navodnjavanju na potesu Radojevići

 S obzirom na tendenciju izgradnje novih sistema za navodnjavanje površine pod semenskim kukuruzom kao i drugim semenskim uslovima trebalo bi znatno povećati jer se na takav način povećava dohodak proizvođača ali i svih u lancu proizvodnje i dorade semena. Većina proizvedenog semenskog kukuruza završava u izvozu i ostvaruje se značajan devizni priliv za Republiku Srbiju. Potrebno bi bilo i razmotriti ideju da pored stočara koji imaju pravo prvenstva  pri zakupu državnog zemljišta to mogu ostvariti i proizvođači hibrida kukuruza i suncokreta.

Na žalost proizvodnja specijanih formi kukuruza je u potpunosti zastupljena na području grada Sombora, a tu se misli na kukuruz šećerac za čiju preradu postoje kod nas i u okolini prerađivački kapaciteti ali se to uopšte ne koristi. Takođe postoje mogućnosti za proizvodnju i preradu kukuruza belog i crvenog zrna, za koje se na poljoprivrednom gazdinstvu može obezbediti i prerada bez velikih ulaganja a takođe postoje i podsticajna sredstva (fotografija broj 5).

Fotografija broj 5: Specijalne forme kukuruza kokičara

Realizacijom akcije sačuvajmo stare vojvođanske sorte povrća i drugih biljnih vrsta iz 2007 godine, prikupljena je i očuvana značajna količina starih sorti kukuruza kokičara sa različitom bojom zrna i kokica. Osim evidencije danas se samo održava kolekcija kukuruza kokičara i još nekih ukrasnih starih sorti. Do značajnije proizvodnje nije došlo dok tržište postoji a dorada i prerada je moguća na poljoprorivrednom gazdinstvu (fotografija broj 6).

Fotografija broj 6: Stare sorte kukuruza kokičara