Leguminozne biljke i bakterije iz rodova Rhizobium i Bradyrhizobium žive u specifičnoj simbiotskoj zajednici u kojoj se vezuje 25-400 kg N/ha godišnje. Proces stvaranja simbiotskih odnosa ostvaruje se u nekoliko faza: umnožavanje kvržičnih bakterija u rizosferi biljke, pripajanje na koren i ulazak kroz korenove dlačice u ćelije parenhima. Na delovima korena, gde se umnožavanju bakterije, formiraju vidljive tvorevine nazvane nodule ili kvržice. U vakuolama biljnih ćelija bakterije se umnožavaju i menjaju oblik iz štapićastog u nepravilan (bakteroidi) i u tom obliku najaktivnije vezuje azot.
Kvržica je visoko organizovana tvorevina, koja se kvalitativno razlikuje od biljnog tkiva. Strukturna organizacija kvržice omogućava brz transport fotosintata iz nadzemnog dela biljke do kvržičnih bakterija, kao i produkata nastalih u kvržicama u nadzemni deo.
U simbiozi sa lucerkom živi i formira kvržice vrsta Rhizobium meliloti. Azotofiksacije kod lucerke se neprekidno odvija cele godine te su velike i količine fiksiranog azota, oko 40-350kg/ha godišnje. Kvržice su elipsoidne ili kolarne, raspoređene po celom korenu, a bekteroidi su oblika palice za bejzbol ili slova „y“. Kod starijih biljaka više ih ima na bočnim mlađim korenovima, dok na centralnom kvržice propadaju a ostaju samo ožiljci. Veličina kvržica zavisi od bakterijskog soja i starosti biljke. Efektivne kvržice su krupnije jer imaju veću zapreminu bakteriodnog tkiva. Kvržice rastu dok raste biljka, a sa starenjem gube boju, dolazi do autolize prvo bakteriodnog tkiva pa ćelijskog zida. Jedan deo bakterija posle raspadanja kvržice se zadržava u interćelijskim prostorima korena i adaptira se na saprofitske uslove života dok se ne stvore uslovi za ponovnu simbiozu.
Autor: Nataša Prodanović | Objavljeno: 23. 01. 2023. u kategoriji zanimljivosti