Značaj povrtarske proizvodnje u zaštićenom prostoru

            Od abiotičkih faktora čovek u zaštićenim prostorima reguliše temperaturu pre svega. U našim uslovima ovo omogućava proizvodnju tokom zimskih meseci kada se zaštićeni prostori greju. Takođe tokom letnjih vrelih meseci u zasenčenim prostorima snižava se temperatura i na taj način obezbeđuju optimalni uslovi za rast i razvoj biljaka.

U zaštićenim prostorima moguće je uticati i na svetlost kao abiotički faktor. Geografski položaj, ekspozicija objekta, doba godine i sl. utiču na količinu i kvalitet svetlosti koji dopire do biljaka. Ovo se obavezno mora uzeti u obzir jer će odrediti izbor vrste koja će se kad gajiti u zaštićenom prostoru. Prema potrebama za svetlošću uočena je gradacija, te paradajz ima najveće potrebe od povrtarskih vrsta. Slede paprika, bostan, krastavac, a može se reći da manja količina svetlosti je dovoljna za rotkvicu ili zelenu salatu. U našim uslovima i za proizvodnju povrća i za proizvodnju rasada poželjno je imati i dodatno osvetljenje u periodu od novembra do marta. Tada je vrlo niska osvetljenost, kratak je dan i količina svetlosti jedva da je dovoljna za rast biljaka. U uslovima sa dodatnim osvetljenjem npr.postiže se da se rasad brze razvija, ali i formira veći potencijal za prinos te nakon rasađivanja prve berbe budu od 10 pa i do 30 dana ranije u odnosu na rasad koji je proizveden u uslovima niske osvetljenosti i kratkog dana.

Vrlo važno je obratiti pažnju i na sustrat na kom se gaje biljke. Naravno, najčešće je to zemljište. Važno je redovno proveravati kvalitet zemljišta, sadržaj hranljivih elemenata i projektovati pravilno đubrenje u odnosu na potrebe gajene vrste kao i prema projektovanom prinosu.

Što se tiče biotičkih faktora zaštićen prostor je i zaštita od insekata i patogena. Uz pravilnu integralnu zaštitu bilja moguće je kontrolisati i smanjiti infektivni pritisak patogena, kao i brojnost insekata u odnosu na spoljnu sredinu (van zaštićenog prostora).

Često se postavlja pitanje zdravstvene bezbednosti proizvoda koji potiču iz zaštićenog prostora. Međutim, kroz vreme od kada je počela proizvodnja povrća u zaštićenom prostoru pa do današnjih dana, uspostavljena je stroga kontrola u odnosu na ispravnost proizvoda. Ukoliko se proizvodnja odvija po principima integralne, organske ili kontrolisane konvencionalne proizvodnje, zdravstvena bezbednost krajnjeg proizvoda je sigurna i dobra.

Takođe postoji dilema i oko nutritivnog kvaliteta povrća proizvedenog u zaštićenom prostoru, na zemljištu ili nekoj drugoj podlozi u odnosu na proizvodnju na otvorenom. Po svim istraživanjima, analizama urađenim na sadržaj raznih nutrijenata, vitamina, proteina i sl., kvalitet proizvoda je isti ili vrlo sličan. Postoje pritužbe na ukus, ali to je ipak u svezi sa izborom sorte, a ne sa načinom gajenja.

Sve veća potreba za svežim povrćem svakako nalazi svoje rešenje u proizvodnji u zaštićenom prostoru jer se sa jedinice površine ubira više žetvi godišnje. Sa stanovišta ekonomičnosti moraju se uvažiti potrebe tržišta. One su velike, samo potrebno je izabrati odgovarajuće biljne vrste.  Proizvođači koji se bave povrtarskom proizvodnjom u zaštićenom prostoru su prepoznali značaj i široke mogućnosti za dobru zaradu tokom cele godine.