Stanje ozimih useva i preporuke za prihranu

Dana 05.02.2025 u Poljoprivrednoj stručnoj službi Sombor održano je savetovanje o stanju ozimih useva i preporukama za prihranu. Kroz retrospektivu jesenje zimskih vremenskih uslova sagledano je stanje i trenutne faze razvoja ozimih useva. U zavisnosti od rokova setve, pšenica se nalazi u fazi od početka bokorenja do izbokorenih biljaka sa dva i tri bočna izdanka. Usevi iz nešto kasnijih optimalnih rokova setve zbog manjka padavina sporo i neujednačeno su nicali a povoljni vremenski uslovi tokom decembra meseca omogućili su da i ovi usevi dostignu odgovarajući stepen razvoja i pripreme se za zimsko mirovanje. Poljoprivrednim proizvođačima u narednom periodu predstoji važna agrotehnička mere - prihrana ozimih useva. Početak prihrane treba prilagoditi datim uslovima na parceli. Prednost treba dati ranije posejanim usevima kao i parcelama gde su jesenas primenjene manje količine đubriva ili je ono potpuno izostavljeno. Za određivanje potrebne količine đubriva za prihranu neophodno je uraditi analizu zemljišta N min metodom. Za razliku od agrohemijske analize zemljišta koju je dovoljno uraditi svake 3 do 5 godina N-min analizu je potrebno uraditi svake godine. N-min metoda podrazumeva merenja sadržaja i distribucije NO3-N u profilu zemljišta do 90 cm u slojevima od po 30 cm. Utvrđena vrednost služi kao osnova za dalje izračunavanje optimalne doze azota za prihranu. Količina mineralnog azota u zemljištu zavisi od brojnih činilaca, količine posležetvenih ostataka, mineralizujuće sposobnosti zemljišta pod uticajem mikroorganizama i abiotičkih faktora tokom leta i jeseni, kao i od osnovnog đubrenja. Sadržaj lakopristupačnog azota u uzorcima sa oglednog polja PSS Sombor varirao je od 28 do 250 kg/ha N-N03 što govori o izraženoj neujednočenosti parcela u obebeđenosti ovim elementom i potrebi da se količine đubriva za prihranu odredi na osnovu rezultata analize zemljišta. Stanje obezbeđenosti vlagom po slojevima je dobra zahvaljujući vremenskim uslovima tokom zimskih meseci a shodno stanju vlage distribucija azota po profilu je takva, da se on iz prvog sloja isprao i uglavnom se nalazi u drugom i trećem sloju. Azot ima značajnu ulogu na formiranje i visinu prinosa a pozitivni efekti će se ostvariti samo ako je on u okviru optimalnih doza. Niže doze od optimalnih umanjuju potencijala za prinos dok prekomerna upotreba azota povećava rizik proizvodnje zbog eventulanog poleganja useva i povoljnih uslova za razvoj bolesti.

Prednost u prihrani ozimih useva imaju brzodelujuća đubriva kao što je AN (34%) i sl a ukoliko se koristi UREA (46%) treba obratiti pažnju na njene specifičnosti. Zbog potrebnog vremena da azot iz uree postane dostupan biljkama preporuka je koristiti je u prvoj prihrani po mogućstvu pre najavljenih padavina kako bi se ona rastvorila i unela u zemljište a gubici isparavanjem sveli na najmanju meru.

O štetočinama i bolestima koje prate proizvodnju ozimih useva govorila je Tatjana Veselinović, PSS Sombor dok je o stanju pšenice i sadržaju lakopristupačnog azota na terenu Vojvodine govorio je dr Vladimir Aćin.

Na savetovanju je istaknuto da se akcija određivanje sadržaja lakopristupačnog azota (za prihranu ozimih useva i predsetveno đubrenje okopavina) kao i ranijih godina, u saradnji sa Gradskom Upravom grada Sombora, za proizvođače sa područja opštine Sombor i ove godini radi od 1.februara do 5. marta